Indrė Šerpytytė, //1944–1991//
Miesiąc Fotografii w Krakowie Indrė Šerpytytė, 1944–1991
15.05.2015 - 14.06.2015
Wystawa brytyjskiej fotografki litewskiego pochodzenia podejmuje temat zniewolenia, walki z nim oraz potrzeby pamięci o tej walce. Przedstawia ją w dwóch komplementarnych cyklach.
Podstawą pierwszego z nich, Dawne budynki NKWD, MWD, MGB, KGB, jest kwerenda dotycząca tajnych miejsc, gdzie sowieckie służby bezpieczeństwa przetrzymywały, torturowały, a nierzadko zabijały litewskich dysydentów. Te z pozoru zwykłe wiejskie domki (dziś przywrócone do mieszkalnej funkcji) zostały sprowadzone do niemal bajkowej postaci – miniaturowych modeli, przedstawionych na wyciszonych fotografiach. Zabieg ten sprawia, że pamięć o konflikcie władzy ze społeczeństwem, centralny temat cyklu, staje się niemal nieuchwytna. Cykl uzupełniony został przez dokumentację artystki.
Podobnie nieuchwytne i wyciszone jest to, co się kryje w lesie, głównym temacie cyklu Leśni bracia: to tu ukrywali się partyzanci, na których polowały tajne służby, tu również znajdują się dziś ich masowe groby. Widać tylko las – motyw lasu jest zresztą jednym z najważniejszych elementów kultury litewskiej: to miejsce otaczające człowieka, z zasady bezludne. A jednak w lesie, pisze artystka, człowiekowi towarzyszy poczucie, że ktoś (czy coś) gdzieś się czai, poczucie zbliżone do paranoi odczuwanej – jak pisze artystka – przez obie strony, zarówno sowieckie służby bezpieczeństwa, jak i partyzantów.
1944–1991 Indrė Šerpytytė to niezwykle ciekawa próba podjęcia tematu konfliktu i zanikania pamięci, do której fotografia – stworzona do rejestracji wydarzeń bieżących – nie ma (jak się może zdawać) dostępu.
Cykl Indrė Šerpytytė został pokazany po raz pierwszy w Polsce.