Wstęp Magdalena Mazik
Wstęp Magdalena Mazik
Twórcze podejście do życia
Magdalena Mazik
Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie MOCAK powstało w XXI wieku. Jest jednocześnie pierwszym zbudowanym od podstaw muzeum sztuki w Polsce po 1945 roku. W swoim programie MOCAK przygląda się poprzedniemu stuleciu, a stała ekspozycja – Biblioteka Mieczysława Porębskiego – sprawia, że historyczny horyzont Kolekcji MOCAK-u stanowi pokolenie, które po wojnie zaczęło tworzyć polską kulturę. Programu Muzeum nie można ująć jednak w sztywne ramy chronologiczne, ponieważ granic współczesności, jak pisał Porębski, nie da się jasno wytyczyć. Należy się natomiast nad nimi zastanawiać. Sięgając po 11 numer „MOCAK Forum”, mogą Państwo poznać kierunek programowych poszukiwań MOCAK-u dotyczących Leona Chwistka (1884–1944), Mariana Eilego (1910–1984), Romana Ingardena (1893–1970) i Mieczysława Porębskiego (1921–2012). Artystyczne i intelektualne biografie tych postaci w kontekście działalności i planów Muzeum prezentuje w otwierającym artykule dyrektor Maria Anna Potocka. W głównej części pisma znajdą Państwo szkice podejmujące się nowych odczytań idei czwórki MOCAK-u. W tym duchu Anna Olszewska pisze o myśli Mieczysława Porębskiego w epoce komputerów, Sebastian Stankiewicz analizuje perspektywy estetyki Romana Ingardena, Karol Chrobak przybliża twórczość Leona Chwistka, a Paweł Panic prowadzoną przez Mariana Eilego rubrykę Franciszek i inni. Udało się też sprawić, że wybrana czwórka znów stała się przedmiotem rozmowy. Wywiady i wspomnienia odsłaniają płynność przejścia od pamięci indywidualnej do historii, przemianę sfery prywatnej w publiczną. Na naszych łamach Władysław Stróżewski opowiada o Romanie Ingardenie, Mieczysław Czuma o „Przekroju”, a Krystyna Czerni wspomina współpracę z Mieczysławem Porębskim. O wypowiedź poprosiliśmy też Jerzego Porębskiego, syna Profesora i autora aranżacji Biblioteki Mieczysława Porębskiego w MOCAK-u. Mamy nadzieję, że lektura zainspiruje Państwa do nowego spojrzenia na Kraków, drugoplanowego bohatera tego numeru. Okazją może być spacer, który umożliwia nasza wkładka edukacyjna – mapa Kraków Ingardenów. W towarzyszącym jej tekście Anny i Mateusza Ingardenów można zobaczyć znane miejsca przez pryzmat związanych z nimi postaci. Kształt tego numeru „MOCAK Forum” wynika też z refleksji nad rolą jednostki, możliwościami twórczego wpływu na rzeczywistość i jego obrazem, który można odtworzyć z pozostawionych w archiwach śladów. Wyrazem tego zwrotu archiwalnego, ale i napięcia na linii słowo – obraz są przygotowane przez artystów eseje wizualne – Łukasz Trzciński przyjrzał się fotografiom wykonanym przez Romana Ingardena, natomiast Andrzej Tobis odsłonił warsztat swojego konceptualno-fotograficznego projektu A–Z. W części dotyczącej działalności MOCAK- u poprzez szereg rozmów pogłębiamy zasygnalizowane wcześniej wątki – o przełamywaniu schematów w nauczaniu i roli wyobraźni opowiada psychoanalityk Bartosz Puk, o pożytkach z przeszłości mówi Robert Kuśmirowski, a problemy reprezentacji pamięci poruszają kuratorzy wystawy Polska – Izrael – Niemcy. Doświadczenie Auschwitz (MOCAK, 15.5–31.10.2015), Delfina Jałowik i Jürgen Kaumkötter. Dopełnia je kalejdoskop wypowiedzi uczestników wystawy Artyści z Krakowa. Roczniki 1980–1990. Osobny tekst jest poświęcony poematowi wizualnemu „G” Ryszarda Krynickiego, którego reprint w zeszłym roku ukazał się nakładem MOCAK-u. To rodzaj prywatnego odwetu na systemie, dokonanego przez poetę na przełomie lat 60. i 70. za pomocą nożyczek, papieru pakowego i wyrazów wyciętych z pełnych propagandy gazet. Można powiedzieć, że jest to też numer „MOCAK Forum” o sile kolażu i twórczym cięciu teraźniejszości/historii.
Zapraszamy do lektury!